DTR 300 De THTR nieuwsbrieven
Studies over THTR en nog veel meer. THTR-uitsplitsingslijst
Het HTR-onderzoek Het THTR-incident in de 'Spiegel'

Sprankelende ogen

Dit artikel komt uit "Der Spiegel" week 24, 1986 - pagina's 28, 29 en 30

***


Het type Hammer-reactor werd beschouwd als een veelbelovende toekomst

- tot het incident begin mei. De operators verzwijgen de storing die de sociaaldemocraten van NRW, naast Kalkar, nog een problematische stapel hebben.

FDe dienst begon rustig op 4 mei voor de dienstdoende technicus in het hart van de hogetemperatuurreactor Hammer (THTR). De oven draaide niet eens op halve snelheid.

Kort na 15 uur op deze zondag in mei kreeg de man in de controlekamer een bevel. Hij zou 41 "absorberende elementen", grafietbollen gevuld met boor, die dienen om de atomaire kettingreactie te matigen, via een pijp in het zogenaamde oplaadsysteem te manoeuvreren - een normaal proces, op één uitzondering na.

Het automatische systeem kan maar precies 60 ballen invoeren, niet minder. Waarom er dit keer maar 41 ballen zouden zijn, was tot eind vorige week onduidelijk. In ieder geval vereiste het oneven nummer van de "controlekamerchauffeur", zoals de dienstdoende technicus in THTR-jargon wordt genoemd, bijzondere voorzorgsmaatregelen. Hij moest het systeem in de handmatige modus zetten. Dit mag alleen in noodgevallen en moet dan worden gedaan door een gespecialiseerde monteur.

Omdat handmatige bediening ingewikkeld is. Om een ​​bal te plaatsen moeten meer dan twintig regels exact worden gevolgd. Elke bedieningshendel moet goed zijn, wil de bal de reactorkern bereiken, die wordt gekoeld met het edelgas helium. Een van de ingebrachte absorberelementen (diameter: zes centimeter) kwam halverwege in het leidingsysteem vast te zitten. "Kogel niet herkend", meldde de computer.

De bestuurder van de bedieningspost schakelde terug naar de automatische modus en probeerde met hoge gasdruk de blokkerende bal weg te blazen. Wat hij eerst niet opmerkte: er was verontreinigd helium in de sluis gestroomd en vervolgens, via een per ongeluk geopende klep, in de schoorsteen naar buiten ontsnapt.

De controlemedewerker informeerde:

"Aerosol activiteit concentratie in de schoorsteen hoog." Alarmhoorns gingen, de computer stuurde meer dan twintig alarmberichten. De mannen in de reactor, de ploegchef stond op schreeuwafstand van de technicus, vonden dit blijkbaar niet serieus. De technicus, die het apparaat zes uur lang probeerde, schoot twintig of dertig absorptiekogels af om de verstopte leiding weer los te krijgen. Hij schakelde meerdere keren tussen handmatige en automatische bediening - allemaal zonder succes.

De druk van het openen en sluiten van de sloten was zo groot dat alle ballen die erna werden geduwd verbrijzeld werden. Om 21.40 uur, het einde van de dienst, stopte de man met werken. Collega's, zoals het ploegenboek laat zien, bleven de bal spelen. Maar nu kon de arm die de ronde elementen droeg niet meer worden bewogen. Het systeem is 's nachts uitgeschakeld.

Wat er begin mei in het reactorgebouw in Hamm-Uentrop gebeurde, doet denken aan de slapstickscènes van Charlie Chaplin in "Modern Times": Een man worstelt met de valkuilen van de techniek en verliest. Maar wat Chaplins slimme grappen waren in Hamm was een ketting van storingen die geen enkele ingenieur had kunnen bedenken.

Meer dan 100 ton papier is in 15 jaar tijd geëtiketteerd voor de goedkeuring van de THTR - met gebruiksaanwijzing, TÜV-documenten en productieplannen. Een incident als dat van 4 mei komt er niet in voor.

Wat uit de schoorsteen kwam, naar schatting 90 miljoen Becquerel, was slechts een radioactieve wolk - niet te vergelijken met Tsjernobyl. Wat het incident tot een schandaal maakte, was de poging van het bedrijf om alles te verdoezelen.

Toen de reactorstoring vorige week beetje bij beetje bekend werd en de Noordrijn-Westfaalse minister van Economische Zaken Reimut Jochimsen de kerncentrale sloot, werd een geprefereerd argument van West-Duitse nucleaire politici gedevalueerd: dat de binnenlandse reactoren de veiligste ter wereld zijn. Het ongeval trof een zeer Duitse ontwikkeling, de zogenaamde kiezelbedreactor, die zowel kernenergietechnici als politici als veelbelovend voor de toekomst beschouwden * (zie hieronder "Box op pagina 29"). Vooral omdat de regerende sociaaldemocraten in Noordrijn-Westfalen op dit type reactor hadden vertrouwd. De voorkeur was ontstaan ​​in de hoop dat de Hammer Atomfabrik ooit proceswarmte zou kunnen leveren voor de kolenvergassing - essentieel voor de kolen- en industriestaat Noordrijn-Westfalen.

Vooraanstaande sociaal-democraten herinneren zich ook dat het voormalige hoofd van de vakbond voor de mijnbouw, Adolf Schmidt, "altijd fonkelende ogen kreeg" "als er sprake was van de THTR".

Minister van Economie Jochimsen van NRW beschreef onlangs de reactorontwikkeling als een "mijlpaal" in het voorwoord van een werkboek. En vorige week zei premier Johannes Rau, de kandidaat van de SPD voor kanselier, dat hij de hogetemperatuurreactor nog steeds als de " veiligste reactorlijn "Hij was" overtuigd ". De propagandist voor milieubescherming Jo Leinen, tegenwoordig de SPD-milieuminister van het Saarland, noemde jaren geleden de favoriete oven van de Düsseldorfse kameraden "de staatsreactor van de deelstaatregering van Noordrijn-Westfalen". In de fractie van de SPD ontstond vorige week de vrees dat Rau en zijn vrienden, zo niet nodig, zouden helpen om de toch al onduidelijke positie van de SPD over de exit uit kernenergie nog verder te vertroebelen.

In het besluit om zich op 26 mei terug te trekken uit het federaal uitvoerend comité staat: "Het aandeel van kernenergie in de elektriciteitsopwekking zal geleidelijk worden verminderd." Rau stemde hiermee in. Maar hij liet zijn parlementaire fractie in Düsseldorf alleen de niet- bindende zin: "Daarom is het (kernenergie) alleen verantwoordelijk voor een overgangsperiode." In de NRW Energiecommissie legde de minister van Economische Zaken Jochimsen het verschil als volgt uit: "Het maakt verschil of je in de oppositie zit in Bonn of dat je de politiek verantwoordelijk houdt voor een land."

De SPD van Düsseldorf verkeert na het ongeval in Hamm in een dubbel lastige situatie. Na de snelle kweek in Kalkar is nu ook de THTR een probleem geworden. "We moeten hier niet vast komen te zitten", zei een kabinetslid.

Milieudeskundige Volker Hauff zei dat de stilgelegde reactor alleen weer op het net zou kunnen komen als alle veiligheidskwesties grondig waren onderzocht en "een brede publieke discussie heeft plaatsgevonden". Presidiumlid Herta Däubler-Gmelin legde uit: Test voor de geloofwaardigheid van de partij. "

Het meest recente nucleaire ongeval zou volledig zijn gedekt door de Tsjernobyl-wolk als er geen anonieme tip van een THTR-medewerker was geweest. De vreemdeling, waarschijnlijk een senior medewerker, geeft al maanden gerichte voorlichting over gevaren in de fabriek.

Blijkbaar bereikte een knipoog ook de medewerkers van het alternatieve Darmstadt Eco-Instituut. Begin mei stelden haar experts tijdens metingen bij de reactor vast dat driekwart van de straling - in totaal 35000 Becquerel per vierkante meter - afkomstig was van de THTR zelf, alleen de rest van de Tsjernobyl-winden.

Toen minister Jochimsen het op 7 mei om XNUMX uur vroeg aan de operators, waren ze gebukt. Hij kreeg te horen: "Onzin, er is niets aan de hand."

Het antwoord was fout. Omdat de verantwoordelijken die ochtend in hun eigen metingen al hadden ontdekt dat een deel van de radioactiviteit echt zelfgemaakt was. Het informatiebeleid van het bedrijf kreeg bijna Sovjetkenmerken, het werd dichtgemetseld en bedekt. Op 12 mei kondigde de werkmaatschappij per exprespost aan alle leden van het deelstaatparlement van Düsseldorf aan dat de geruchten over problemen met de THTR niet waar waren - ze "ontbreken" elke "basis": de THTR "werkt naar behoren".

Op dat moment gebeurde er al veel in Hamm. Het vuil van de ballen werd opgezogen en het defecte laadsysteem gerepareerd. De reactor was gemaakt als een Potemkin-dorp.

Toen half mei een groep FDP-leden van het deelstaatparlement op bezoek kwam, kregen de politici geen ongevalsrapport te zien, maar een reclamefilmpje dat met de stem van Tagesschau-woordvoerster Dagmar Berghoff de voordelen van de kiezelbedreactor prees . De Bielefelder Zeitung "Neue Westfälische" over het bezoek: "Stralend in - weer schoon uit."

Het ministerie van Economische Zaken van Düsseldorf volgde de eerste signalen van radioactieve emissies al op. De valse meldingen van de telefoniste liepen niet vast in de bureaucratie, zoals aanvankelijk werd aangenomen, maar werden aanvankelijk te slap gecontroleerd. Pas toen het Öko-Institut het publiek op de hoogte bracht, werd er een regeringscommissie naar Hamm gestuurd, en Jochimsen verklaarde op televisie dat het een "ongelooflijke doofpot" was - wat het hoofd van de United Electricity Works, Klaus Knizia, ertoe bracht juridische stappen te ondernemen Het schandaal verdeelde de vergunningverlenende instantie en de exploitant, en de sociaaldemocraten van Düsseldorf moesten uiteindelijk erkennen dat hun THTR ook een volkomen normale en daarom kwetsbare kernreactor is.

Misschien zelfs dat niet... Eind vorige week circuleerde onder de Düsseldorfse sociaaldemocraten een krant van de Kraftwerk-Union (KWU), een dochteronderneming van Siemens. Er staat dat de hogetemperatuurreactor bijzonder hoge veiligheidseigenschappen heeft gekregen. Volgens de KWU-managers zijn ze echter "niet op de verwachte manier tot bloei gekomen" met de grote Hammer Meiler. En: een verbetering van de veiligheid was "niet haalbaar".


"Milieuvriendelijk in grootstedelijke gebieden"

Hoop en mislukkingen in de hogetemperatuurreactor

ZMet hoopvolle verwachting tastend kijken televisiekijkers wekelijks hoe de zwart genummerde plastic ballen uit de glazen trommel door een transportkanaal in de zeven buizen naar beneden ploffen.

Zoiets, alleen dan met bijna kilometer lange transportlijnen als een pneumatische buis en al met al 675 000 grafietbollen ter grootte van tennisballen, moet je je het aan- en afvoersysteem van de 300 megawatt thorium-hogetemperatuurreactor (THTR 300) in Hamm-Uentrop voorstellen. In een van de met helium gevulde toevoerleidingen naar de reactorkern ontstond een soort verkeersopstopping - de aanleiding voor het incident.

Grafietbollen in plaats van de met staal beklede uraniumsplijtstofstaven die gewoonlijk worden gebruikt in atoomreactoren - dat was het kernidee voor de hogetemperatuurreactor die drie decennia geleden werd ontworpen door de Duitse natuurkundige en Heisenberg-student Rudolf Schulten. Het idee beloofde een hele reeks economische en veiligheidsvoordelen in vergelijking met de anders veelgebruikte lichtwaterreactoren:

Terwijl conventionele reactoren regelmatig moeten worden stilgelegd om de verbruikte splijtstofelementen te vervangen, kan de hogetemperatuurreactor continu worden gebruikt; De atomaire splijtstof (hoogverrijkt uranium en/of thorium) die in de grafietbolletjes zit, is in een constante cyclus door de reactor, verbruikte splijtstofelementen worden constant vervangen door ongebruikte (zie afbeelding).

De warmte die wordt gegenereerd door de atomaire kettingreactie wordt niet afgevoerd met water, maar met het edelgas helium, dat wordt verwarmd tot bijna 1000 graden en vervolgens zijn warmte doorgeeft aan de turbine via een secundaire water-stoomcyclus - met een veel hogere efficiëntiegraad dan in conventionele kerncentrales.

Bij uitval van de warmteafvoerende heliumgasstroom raakt de reactorkern theoretisch niet oververhit, maar daalt het reactorvermogen automatisch tot ongeveer vijfhonderdste van het nominale vermogen; Het smelten van de splijtstofelementen is volgens de operators dan ook nauwelijks mogelijk bij de THTR.

In 1987 werd de eerste minireactor (15 MW) op basis van het kiezelbedprincipe aangesloten op het net in de nucleaire onderzoeksfaciliteit van Jülich. Het liep een aantal jaren naar tevredenheid tot in 1978 een onverwacht ongeval gebeurde: 25 ton water brak in de testreactor, een eerste indicatie dat dit type reactor ook niet faalveilig was.

Atoomelektriciteit uit de hogetemperatuurreactor zou 1,5 pfennig per kilowattuur moeten kosten, berekende zijn uitvinder Schulten eind jaren zestig - veel minder dan elektriciteit uit steenkool en ongeveer evenveel als atomaire elektriciteit uit lichtwaterreactoren. Maar de THTR zou, opnieuw vanwege het andere technische principe, in twee opzichten superieur moeten zijn aan de gewone atoompalen:

Het heliumgas, dat in de reactor tot zulke hoge temperaturen wordt gebracht, kan, in tegenstelling tot het koelwater, niet alleen worden gebruikt om elektriciteit op te wekken, maar ook als zogenaamde proceswarmte - bijvoorbeeld voor het vloeibaar maken van kolen of andere energie-intensieve processen in de chemische industrie.

Relatief kleine kiezelbedreactoren moeten niet alleen elektriciteit leveren in stedelijke gebieden, maar ook stadsverwarming.

De voorstanders prezen de kiezelbedreactor als "bijzonder veilig en milieuvriendelijk"; de voordelen, zo werd in 1972 in een "projectinformatie" van de Uentrop-operator gezegd, "kunnen worden gebruikt bij het kiezen van toekomstige reactorlocaties in dichtbevolkte gebieden".

De in Jülich gebouwde testreactor leek aanvankelijk de veronderstelde veiligheidsvoordelen te bevestigen. Bij het bouwen van een reactor van hetzelfde type met 20 keer de capaciteit als een grootschalige fabriek, namen echter de problemen en kosten toe. In plaats van de geschatte vijf jaar bouw was het bijna 15 jaar; in plaats van de oorspronkelijk geschatte 690 miljoen mark, verslond de reactor uiteindelijk meer dan vier miljard mark aan bouwkosten.

Tot nu toe heeft de reactor 21 keer stil gestaan, soms viel een noodgenerator uit, soms een afzuigventilator, of defecte sensoren meldden "te hoge temperaturen" in de reactorhal.

Ook waren er technische problemen met de belading van de reactor. De grafietbollen - waaronder altijd lege buizen en verschillende met borium gevulde "absorberende elementen" om de Meiler-brand te matigen - waren in het prototype taai gebleken. breuk in hopen - sinds september 675 zijn er 000 breuken geweest.

(Opmerking: tot de ontmanteling waren er 8000 brandstofelementballen die braken!)

Ik wil graag mijn dank uitspreken aan "Spiegel" voor de kopieën van de artikelen over het THTR-onderwerp.

 


Voor werk aan 'THTR nieuwsbrief','reactorpleite.de'En'Kaart van de nucleaire wereld'je hebt behoefte aan actuele informatie, energieke, frisse strijdmakkers onder de 100 (;-) en donaties. Kunt u helpen, stuur dan een bericht naar: info@ Reaktorpleite.de

Bel voor donaties

- De THTR-Rundbrief wordt uitgegeven door de 'BI Milieubescherming Hamm' en wordt gefinancierd door donaties.

- De THTR-Rundbrief is inmiddels een veelbesproken informatiemedium. Wel zijn er doorlopende kosten door de uitbreiding van de website en het drukken van aanvullende informatiebladen.

- De THTR-Rundbrief onderzoekt en rapporteert in detail. Om dat te kunnen doen, zijn we afhankelijk van donaties. Wij zijn blij met elke donatie!

Donaties-account: BI milieubescherming Hamm

Doel: THTR nieuwsbrief

IBAN: DE31 4105 0095 0000 0394 79

BIC: WELADED1HAM

 


top of page


 ***